Rodzaje pamięci półprzewodnikowej
Warto również wspomnieć o rodzajach stosowanych pamięci w dyskach. Najstarsze i najbardziej znane to SLC – Single-Level Cell. W tym przypadku w jednej komórce można zapisać jedynie jeden bit informacji. Są dzięki temu bardzo szybkie (w odczycie i zapisie), a także trwałe i energooszczędne. MLC, czyli Multi-Level Cell umożliwia zapis maksymalnie dwóch bitów. Dzięki temu można zapisać o wiele więcej danych, aczkolwiek kosztem szybkości odczytu i trwałością. Kolejny typ to TLC – Triple-Level Cell, który pozwala na zapisanie 3 bitów w jednej komórce. Ostatni typ to natomiast QLC – Quad-Level Cell, który umożliwia zapis aż 4 bitów do jednej komórki.
Trwałość dysków SSD
A jak się ma sprawa z trwałością? Tutaj warto spojrzeć na TBW (Total bytes Written), czyli parametr określający ile razy każda lokalizacja dysku SSD może zostać nadpisana, zanim dysk utraci gwarancję. Otóż według różnych testów, aby zakończyć żywot takiego np. dysku na kościach TLC i MLC, potrzeba by zapisywać kilkadziesiąt GB danych codziennie przez około 5 lat.
Technologia TRIM i IOPS
Chcielibyśmy również wspomnieć tutaj o terminie TRIM, który został wprowadzony razem z SSD. Jest to komenda w systemach Windows 7/8/10 oraz dystrybucjach Linuksa, która informuje dysk SSD o fakcie skasowania danych i braku potrzeby wykorzystywania bloków danych. Kontroler w tym momencie rozpoczyna uwalnianie danego obszaru i dzięki temu dysk SSD działa wydajniej. Dodatkowo, od 2014 roku wiele dysków posiada swój wewnętrzny garbage collection, który działa na takiej samej zasadzie, co TRIM w systemie operacyjnym.
Istotnym elementem, którego charakterystykę warto poznać, jest określenie ukrywające się pod skrótową nazwą IOPS (Input/Output per second). Angielskojęzyczna terminologia określa liczbę operacji wejścia/wyjścia, jakie dysk może wykonać w czasie 1s. Mierzoną w tym czasie “próbką” odczytanych i zapisanych danych są 4 KB. Przykładowo, IOPS na poziomie 90 000 oznacza, że dysk w ciągu sekundy może zapisać 90 takich 4-kilobajtowych próbek.
Co to jest RAID?
RAID (ang. Redundant Array of Independent Disks) jest to sposób połączenia dwóch lub większej liczby dysków, aby współpracowały ze sobą. Można dzięki temu osiągnąć szereg różnych możliwości, niedostępnych przy użyciu pojedynczego dysku. Najczęściej wykorzystywane są RAID 0 (stripping) oraz RAID 1 (mirroring).
Ten pierwszy pozwala na powstanie jednego dysku logicznej o dwukrotnie większe pojemności oraz szybszej prędkości działania. Drugi natomiast to swoista kopia takich samym danych na obu dyskach. W przypadku RAID 0, awaria jednego z dysków powoduje utratę danych. W RAID 1 natomiast nie tracimy nic, ale należy wymienić awaryjne urządzenie na nowe.
RAID włączany jest w UEFI w specjalnie przeznaczonej do tego zakładce. Należy przejść do niej i zmienić AHCI na RAID. Następnie należy zapisać i uruchomić komputer ponownie. Przed tego typu zmianami zalecamy zrobienie kopii zapasowej danych.
Złącza dysków – SATA i M.2
Na rynku pamięci półprzewodnikowych znaleźć możemy obecnie dwa rodzaje złączy: SATA oraz M.2. Te pierwsze to znane z dysków talerzowych złącze, dostępne z nami od bardzo długiego czasu. Zastąpiło ono znane dotąd ATA. Do tej pory opracowano trzy generacje interfejsu:
- SATA I – maksymalna przepustowość wynosi 1.5 Gbit/s, czyli około 179 MiB/s
- SATA II – maksymalna przepustowość wynosi 3.0 Gbit/s, czyli około 358 MiB/s
- SATA III – maksymalna przepustowość wynosi 6.0 Gbit/s, czyli około 715 MiB/s
Jednakże wiedziano o ograniczeniach tej technologii i dlatego stworzono złącze M.2. Może ono korzystać z aż 4 magistrali: SATA, PCI Express 3.0, PCI Express 4.0 lub USB 3.0. To od producenta dysku zależy, co zostanie użyte. Nam najbardziej zależy na PCI Express 3.0 lub PCI Express 4.0, bo ta magistrala współpracuje z interfejsem NVMe. Dzięki swojej konstrukcji protokół NVM Express pozwala sprzętowi i oprogramowaniu w pełni wykorzystać możliwości nowoczesnych dysków SSD. To właśnie komunikacja po liniach PCI Express pozwala osiągać dyskom takie zawrotne prędkości odczytu oraz zapisu.
Dyski HDD
W powszechnym użyciu nadal możemy spotkać standardowe dyski talerzowe. Ich największą zaletą jest cena do oferowanej pojemności. Na rynku dominują 3 firmy: Seagate, WD oraz Toshiba. Którą z nich zatem wybrać? Wybór jest wbrew pozorom dość ciężki, a wszystko zależy od tego, co potrzebujemy. Można wybierać między 2.5-calowymi, a 3.5-calowymi modelami, aczkolwiek my polecamy te pierwsze, ze względu na rozmiar.
1 TB
Seagate Barracuda 1 TB 5400obr. 128MB
Seagate Firecuda 1 TB 5400obr. 128MB
Toshiba Mobile L200 1 TB 128MB
WD Blue 1 TB
WD Black 1 TB
2 TB
Seagate Barracuda 2 TB 5400obr. 128MB
Seagate Firecuda 2 TB 5400obr. 128MB
Toshiba Mobile L200 2 TB 128MB
WD Blue 2 TB
3 TB
Seagate Barracuda 3 TB 5400obr. 128MB
4 TB
Seagate Barracuda 4 TB 5400obr. 128MB
Dyski SSD
Obecnie to podstawowe jednostki na system operacyjny. Dzięki bardzo niskiej cenie oraz coraz większym pojemnościom można je spotkać w praktycznie każdym komputerze. Kiedyś na rynku królowały 120 – 128 GB, ale teraz za niewielkie pieniądze można dorwać 250 – 256 GB i większe. Zrobiliśmy małe zestawienie modeli w różnych rozmiarach, z podziałem na dwie magistrale komunikacyjne.
250 – 256 GB
SATA
ADATA SU800 250
Crucial MX500 250 GB
Patriot P200 256 GB
SanDisk Ultra 3D SSD 250 GB
M.2
ADATA XPG GAMMIX S11 240 GB
ADATA XPG SX8200 Pro 256 GB
Patriot Viper VPN100 256 GB
WD Blue SN500 250 GB
480 – 512 GB
SATA
ADATA SU900 512 GB
ADATA SU800 480 GB
Patriot P200 512 GB
Plextor MV8C 512 GB
SanDisk Ultra 3D SSD 512 GB
Transcend SSD230s 512 GB
M.2
ADATA XPG GAMMIX S11 480 GB
Patriot Viper VPN100 512 GB
WD Blue SN500 500 GB
960 GB – 1 TB
SATA
ADATA SU800 960 GB
Patriot P200 1 TB
SanDisk Ultra 3D SSD 1 TB
M.2
ADATA XPG GAMMIX S11 960 GB
Patriot Viper VPN100 1 TB
WD Black SN750 1 TB
2 TB
ADATA SU800 2 TB
Patriot P200 2 TB
SanDisk Ultra 3D SSD 2 TB